6 en 13 januari 2026

Thema 05. Participatie in de kunsten

dr. Marlies De Munck (Antwerpen)

Sinds de jaren 1990 maakt participatie een steeds nadrukkelijker deel uit van de westerse kunst. Door actief deel te nemen gaan toeschouwers en luisteraars in dialoog met het kunstwerk, met de kunstenaar(s) en met hun omgeving. Deze evolutie is gedreven door artistieke, maatschappelijke en ideologische motieven die teruggaan tot het begin van de moderne kunst. De eerste lezing biedt een overzicht van de historische ontwikkeling en het theoretische kader van hedendaagse participatieve kunst. Tijdens de tweede lezing worden deze inzichten toegepast op de casus van de hedendaagse muziek. Aan de hand van muziekvoorbeelden wordt onderzocht hoe de zaken er vandaag de dag voorstaan en hoe dynamieken van participatie en uitsluiting mee de toekomst van de muziek bepalen.

Literatuur
• Nicolas Bourriaud, ‘Relational Aesthetics (1998)’ in Participation, edited by Claire Bishop, Cambridge: MIT Press, 2006, pp. 160-171.
• Claire Bishop, ‘Antagonism and Relational Aesthetics’, October 110 (2004), pp. 51-79.
• John Cage, Silence, Wesleyan University Press, 1973.
• Guy Debord, ‘Towards a Situationist International (1957)’ in Participation, edited by Claire Bishop, Cambridge: MIT Press, 2006, pp. 96-101.
• Marlies De Munck, ‘De immersieve kunstervaring: schone schijn of emancipatie?’ in Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte, 2023, vol. 115 no. 4, pp. 391-408.
• Jacques Rancière, ‘The Emancipated Spectator’ in The Emancipated Spectator, London, New York: Verso, 2009, pp. 1-23.
• Susan Sontag, Against Interpretation and Other Essays, Picador U.S.A., New York 2001, pp. 1-10.

Personalia
Marlies De Munck is filosofe en essayiste. Ze doceert muziekfilosofie en kunstfilosofie aan de Universiteit Antwerpen en begeleidt onderzoek in de kunsten aan het Antwerp Research Institute for the Arts. Ze schrijft columns en opiniestukken over maatschappelijke en cultuurfilosofische thema’s, onder meer voor De Standaard. Ze is ook auteur van verschillende essays over muziek en kunst, waaronder Waarom Chopin de regen niet wilde horen (2017), De vlucht van de nachtegaal (2019), en Kwetsbaarheid. Over raken en geraakt worden (2022).