24 en 31 maart 2026
Thema 10. Ubuntu, Afrikaanse filosofie van verzoening
dr. Henk Haenen (Alkmaar)
Ubuntu, Afrikaanse filosofie van verzoening, kan een bijdrage leveren om scherpe tegenstellingen en conflicten in de samenleving en tussen landen te verzachten zodat er weer ruimte komt voor dialoog. Dat is niet eenvoudig maar wel nodig, zeker in een tijd waarin fragmentatie en verlies van cohesie van samenlevingen en internationale afspraken aan de orde van de dag is. Maar ook op het persoonlijke niveau van verzoening met verlies in de familie of vriendenkring kan de levenshouding en visie van ubuntu een handreiking bieden.
Zo bezien is ubuntu een vredesfilosofie op basis van verzoening. Gaan we tijdens de eerste bijeenkomst vooral in op de maatschappelijke betekenis van verzoening, tijdens de tweede bijeenkomst is de focus vooral op de persoonlijke, zingevende kant ervan gericht.
Literatuur
• Henk Haenen, Sage filosofie. Pleidooi voor Afrikaanse wegen naar zelfstandigheid, Uitgeverij Garant, Antwerpen-Apeldoorn 2012.
• Henk Haenen, Ubuntu en Nelson Mandela. Afrikaanse filosofie van verzoening, Uitgeverij DAMON, Eindhoven 2018.
• Mogobe Ramose, Ubuntu. Stroom van het bestaan als levensfilosofie, Uitgeverij Ten Have, Utrecht 2017.
• Mogobe Ramose, Frederik van Eeden kiest voor de maan, ISVW Uitgevers, Leusden 2020.
• Pius Mosima & Henk Haenen, Afrikaanse filosofie. Stemmen van wijsheid, Noordboek Filosofie, Gorredijk (najaar 2025)
Personalia
Henk Haenen (1948) studeerde geschiedenis en filosofie aan ‘de Vrije Universiteit’ te Amsterdam en promoveerde op ‘Afrikaans denken: ontmoeting, dialoog en frictie. Een filosofisch onderzoek’, 2006.
Hij was ruim veertig jaar werkzaam in het voortgezet onderwijs en actief betrokken bij de vormgeving van internationalisering van het onderwijs en het schoolvak Culturele en Kunstzinnige Vorming.
Daarnaast gaf en geeft hij gastlessen aan de School voor Comparatieve Filosofie Antwerpen, de Internationale School voor Wijsbegeerte te Leusden en andere instellingen die filosofie publieksvriendelijk willen stimuleren.