21 en 28 januari 2025

Thema 06. Blinde vlekken

dr. Lieke Asma (Munich School of Philosophy)

Onderzoek laat zien: we kunnen personen benadelen en onrechtvaardig behandelen, zonder dat we dat willen of zelfs maar in de gaten hebben. Onbewust en ongewild maken we onderscheid op basis van gender, etniciteit, leeftijd, lichaamsgewicht of seksuele oriëntatie bijvoorbeeld. Hoe kan het dat ons zelfbeeld zo afwijkt van ons gedrag? De wijdverbreide strategie is om onze onbewuste geest te onderzoeken: hier liggen vooroordelen opgeslagen, die ongemerkt onze gedachten, gevoelens en beslissingen beïnvloeden.

In de eerste bijeenkomst gaan we reflecteren op het beeld van het onbewuste dat aan deze denkwijze ten grondslag ligt. Is het wel behulpzaam om de blik naar binnen te richten, of moeten we onze aandacht juist naar de wereld buiten ons verplaatsen?

In de tweede bijeenkomst gaan we dieper in op het begrip ‘vooroordelen’. Als we zeggen dat iemand een vooroordeel heeft, is dat vaak geen compliment. Maar is dat wel terecht? Kunnen we baat hebben bij onze vooroordelen, of zijn ze zelfs onontbeerlijk?

Literatuur
• Asma, Lieke (2024). Blinde vlekken. Hoe impliciete vooroordelen je (mis)leiden
• Asma, Lieke (2024). Stereotyperen, perspectieven en de ‘cultuuroorlogen’. Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte.
• Anscombe, G. E. M. (1963). Intention (second edition).
• Antony, Louise (2016). Bias: Friend or foe? Reflections on Saulish skepticism. In Implicit bias and philosophy, volume 1: Metaphysics and epistemology.
• Kelly, Thomas (2022). Bias: A philosophical study. Oxford University Press.

Personalia
Lieke Asma is filosoof en psycholoog. Momenteel doet ze onderzoek naar impliciete vooroordelen aan de Munich School of Philosophy. In 2021 verscheen Mijn intenties en ik. Filosofie van de vrije wil, dat op de shortlist stond voor de Socratesbeker en de Hypatia-prijs. In maart 2024 kwam haar boek Blinde vlekken. Hoe impliciete vooroordelen je (mis)leiden uit.