Het Rusland dat we momenteel vooral kennen als het land dat op niets ontziende wijze oorlog voert in Oekraïne, is tegelijk ook de bakermat van het expliciete pacifisme van Lev Tolstoj, auteur van Oorlog en vrede [Vojna i mir], maar ook van meerdere essays tegen oorlog en voor geweldloosheid. Rusland staat bekend als een land van uitersten, van extreme standpunten en radicale handelingen. Is het midden, waar volgens velen de waarheid te vinden is, in het geval van Rusland een lege plek? Om op deze vraag een antwoord te vinden gaat deze lezing in op drie belangrijke denkers: behalve de pacifist Tolstoj zijn dat de gematigde denker Vladimir Solovjov en de militante Ivan Il’jin (één van Vladimir Putin’s bronnen van inspiratie). En passant overschrijden we daarmee de grens tussen literatuur en filosofie: de vergaande afwezigheid van die grens is kenmerkend voor het filosofische denken in Rusland.

Literatuur
• Lev Tolstoj, Oorlog en vrede [vele uitgaven en vertalingen]• Leo Tolstoy, Writings on Civil Disobedience and Nonviolence (Philadelphia PA & Santa Cruz CA: New Society Publishers, 1987).
• Vladimir Solovyov, The Justification of the Good [vert. Nathalie Duddington] (Grand Rapids MI: William B. Eerdmans, 2005) / Vladimir Solov’ëv, Justification of the Moral Good [vert. Thomas Nemeth] (Cham &c: Springer, 2015)
• Vladimir Solovyov, War, Progress and the End of History; Three Conversations (Hudson NY: Lindisfarne Press, 1990)
• Ivan A. Ilyin, On the Resistance to Evil by Force (Zvolen & London: Taxiarch Press, 2018)
• Evert van der Zweerde Russian Political Philosophy: Anarchy, Authority, Autocracy (Edinburgh UP, 2022). Verkrijgbaar in paperback bij: https://edinburghuniversitypress.com/book-russian-political-philosophy.html

Personalia
Evert van der Zweerde (1958) studeerde filosofie in Nijmegen, Moskou en Fribourg en is werkzaam als hoogleraar Politieke Filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Behalve binnen politieke filosofie, met een focus op noties als ideologie, civil society en democratie, heeft hij veel onderzoek gedaan naar (politieke) filosofie in Rusland.